18 Oct 2022

Motse wa Kolonkwaneng mo Kgalagadi Borwa o humile mebu ya lekgapho le matlapana a a kgabisang ditshingwana tsa dithunya ka jalo di tlhoka go somarelwa go tshegetsa ngwao. 

Fa a bua mo potsolotsong ka Labone kgosana Kgalalelo Matshogo wa Kolonkwaneng a re motse oo o o ikadile mo nokeng ya Molopo e e ralalang mafatshe a a mo borwa jwa Afrika e e sa bolong go kgala bogologolo. Noka e, are e ba tsholetse ditsatlholego tsa mebu le matlapana a ba tswang goo lowe ba a dirisa. 

A re marope a noka eo a humile mebu ya mebala e e farologanyeng; o mohibidu, o o bohibidu jo bo galotseng, o mosetlha, o o motala, o mosweu le mmopa o ba o dirisang go bopa dinkgwana ka jalo a re ditsatlholego tseo ke bontlha bongwe jwa ngwao e banni ba tshwanetseng go e somarela.    

A re bomme mo motseng oo ba tshwere ka natla go tsweledisa ngwao ya Setswana ya go duba mmu. Fa ba dila matlo a Setswana ba tlhakanya mmu le boloko go o thatafatsa go itsa gore o seka wa tshologa ka dinako tsa dipula. A supa gore fa ba kgaphile ntlo e kgona go tsaya dingwaga tse pedi lekgapho leo le itshwareletse.  

Kgosana Matshogo are ba santse ba dira dinkgwana tsa Setswana ka mmopa o o bonwang mo nokeng ya Molopo, a tlatsa ka gore ba ikaelela go tsosolosa ngwao, go ruta dikokomame tse di tlang tiro eo.

O tlhalositse fa marope a noka eo a na le matlapana a mantlenyane a masweu a a borethe a a ka dirisiwang go kgabisa ditshingwana tsa dithunya le go kgabisa matlo. A re e re ntswa ba le mo komelelong ya bosekaka, popego ya lefelo leo e supa gore bogologolo go ne go na le lekadiba la metsi, le le neng le elela metsi mo matlapeng a Kolonkwaneng le go bolelwang fa le ne la kgala ka dingwaga tsa bo 1970. 

A re mebu eo e nnile teng ka lebaka la gore go kile ga feta noka foo pele e kgala dingwaga tse lekgolo tse di fetileng ka jalo go botlhokwa go e somarela le go e dirisa ka kelelelo. 

Kgosana Matshogo o tlhalositse fa ba fatlhoga ba fitlhetse bagologolo ba epa mebu ka go farologana ga yone mo nokeng eo go aga matlo, go dila le go a kgapha ka jalo kitso eo ba e amule mo botsading mme ba ikaelela go e fetisetsa ko dikokomaneng gore e seka ya nyelela. 

Monni wa motse wa Kolonkwaneng Mme Mankuku Kgaodi a re ba godile ba fitlhela batsadi ba bone ba kgapha matlo a Setswana ka boloko ba a kgabisa ka mebu ya mebala e e farologanyeng. 

“Fa ntlo e sena go agiwa e ne e dilwa ke bomme ka botswerere. Ntlo e ne e dilwa e rethehadiwa ka fa teng le ka ko ntle go bo go tsewa mebu ya mebala e e farologanyeng go kgabisiwa ka yone,” a tlhalosa.

Are bothakga jwa bomme jwa go duba mmu bo ne bo supagala thata ka nako ya manyalo le mediro e mengwe mo motseng ka bomme ba ne ba bothologa ba ya go thusa go baakanya ba le seopo sengwe kwa modiro o tlaabong o tshwaretswe teng. 

A re botsipa jwa go dila le go kgapha matlo ke ngwao ya Setswana e e tshwanetseng ya somarelwa ka e tsisa popagano ka bomme ba dirisanya sentle. Mo go tse dingwe o rotloeditse gore ngwao e somarelwe ka e humile dikitso tsa maranyane a a ka dirisiwang go tlhabolola matlo a segompieno. 

A re matlo Setswana a a ruletsweng ka bojang ebile a bopetswe ka setena sa mmu a itse go somarela botsididi ka fa go beilwe nama kana bojalwa jwa Setswana mo teng ga di senyege ka pela. Osupile gape gore ba dirisa matlo ao go boloka thobo. BOKHUTLO